Naar school
Inmiddels zijn de scholen begonnen, en zijn de kinderen druk bezig met leren en natuurlijk ook lekker spelen. In het onderwijs is veel veranderd, maar veel is hetzelfde gebleven. zoals het leren lezen, schrijven, rekenen, taal en het voorbereiden op later. Tegenwoordig gaan veel kinderen met de fiets naar school of zij worden met de auto naar school gebracht. Vroeger was dit wel anders. De meeste kinderen liepen in weer en wind van huis naar school. Kinderen uit adellijke en rijke families kregen meestal thuis onderwijs van een gouvernante.
De gouvernante - Rebecca Solomon (circa 1851). De gouvernante draagt
een zwarte jurk en geeft les aan haar pupil
een zwarte jurk en geeft les aan haar pupil
Naar school gaan en verder leren was niet voor iedereen vanzelfsprekend. Doorgaans konden alleen kinderen uit welgestelde gezinnen verder leren. Kinderen uit arme gezinnen gingen vroeg van school af om te werken, want er moest geld verdiend worden.
Geschiedenis in vogelvlucht
De geschiedenis van het Nederlandse onderwijs begon in de 8e eeuw toen Karel de Grote een wet uitvaardigde, waarin bepaald werd dat alle Frankische jongens moesten kunnen lezen, schrijven, zingen en bidden. In die periode ontstonden steeds meer kloosterscholen, gesticht door missionarissen uit Engeland, waaronder Willibrord en Bonifatius. Van uitgebreid onderwijs was nog geen sprake. In de 12e eeuw werd bepaald dat elke parochie een schoolmeester moest aanstellen. De door de parochie aangestelde schoolmeester was meestal de koster, die de jongens wat leerde lezen en schrijven. De schoolmeester was zeer streng en lijfstraffen waren toen heel ‘gewoon’.
In de 15e eeuw werden de parochiescholen steeds vaker overgenomen door de steden, die eigen scholen stichtten. In die periode gingen ook meer meisjes naar school.
Vanaf 1800 was het onderwijs een taak van de overheid, en in 1806 werd de Onderwijswet ingevoerd. De belangrijkste zaken die in de wet werden vastgelegd waren: Leraren werden verplicht om klassikaal les te geven, onderwijs in maatschappelijke en christelijke deugden, en onderwijzers moesten een onderwijsakte behalen, zodat zij bevoegd waren.In 1900 werd de leerplichtwet ingevoerd.
In de 15e eeuw werden de parochiescholen steeds vaker overgenomen door de steden, die eigen scholen stichtten. In die periode gingen ook meer meisjes naar school.
Vanaf 1800 was het onderwijs een taak van de overheid, en in 1806 werd de Onderwijswet ingevoerd. De belangrijkste zaken die in de wet werden vastgelegd waren: Leraren werden verplicht om klassikaal les te geven, onderwijs in maatschappelijke en christelijke deugden, en onderwijzers moesten een onderwijsakte behalen, zodat zij bevoegd waren.In 1900 werd de leerplichtwet ingevoerd.
Kleuterschool
Vroeger werd de kleuterschool bewaar of fröbelschool (vernoemd naar de pedagoog Friedrich Fröbel) genoemd. In 1985 werden de kleuter en lagere school samengevoegd in het basisonderwijs.
Kleuterschool - Johann Sperl (circa 1885)
Kleuterschool in Amsterdam - Max Liebermann (1880)
Naar school
Onderweg naar school in Edam - Max Liebermann
Onderweg naar school - Emile Claus (19e eeuw)
In de klas
Schoolklas - Adriaen van Ostade (17e eeuw)
Onderwijzer voor de klas - Albert Bettanner (1887)
Nieuwe leerlingen - Thomas Brooks (1854)
Een ondeugende jongen, die een plaag is voor de meester (1839) Ook vroeger konden kinderen ondeugend zijn.
Twee ondeugende jongens bij school. Zij doen iets wat zij niet mogen en wat zal dat zijn? - Fritz Bemker (1906)
Het bekende leesplankje van M.B. Hoogeveen Zo leerden vele kinderen lezen.
lei uit circa 1950 Fotograaf: Peng Daarop leerden kinderen vroeger schrijven.Een lei kan heel gemakkelijk worden schoon gewist, waarna de schrijfplank opnieuw gebruikt kan worden. Hierbij het bekende spreekwoord 'Met een schone lei beginnen'.
Kinderen leren schrijven met kroontjespen (1955) - Willem van der Poll/Nationaal Archief.
Het schoolrapport
Het was altijd spannend of je goede of minder goede cijfers had,en of je bleef zitten of over ging naar de volgende klas.
Rapport van Francina Anink van 8ste klas MULO. Uit de collectie van Amsterdam Museum. Bron: Open Cultuurdata
Het schoolrapport
Het was altijd spannend of je goede of minder goede cijfers had,en of je bleef zitten of over ging naar de volgende klas.
Schoolrapport van Mulo 3e klas uit 1963
Filmpjes van vroeger
Zo ging dat toen:School voor het eerst.Van kleuterschool
tot leesplank,van spelletjes tot schoolarts en van muziekles tot Kinderboekenweek.https://www.youtube.com/watch?v=Qof6s9dJfXw
Spelende schooljeugd (1940) Zij spelen allerlei bekende
spelletjes zoals: tikkertje, hoepelen, touwtje springen en knikkeren.https://www.youtube.com/watch?v=uMryAdR2gmI
De schoolbel.Tijd om naar de klas te gaan of om naar huis te gaan. https://www.youtube.com/watch?v=chI6V0yngr0
Om over na te praten
Wat herinnert u zich van uw schooltijd?
Ging u graag naar school of juist niet?
Welke herinneringen heeft u aan uw meester of juf op school?
Was de meester of juf vroeger echt zo streng?
Wie was uw favoriete meester of juf?
Welke herinneringen heeft u aan uw meester of juf op school?
Was de meester of juf vroeger echt zo streng?
Wie was uw favoriete meester of juf?
Wat waren uw lievelingsvakken of juist niet?
Wat wilde u later worden toen u op school zat?
Wat wilde u later worden toen u op school zat?
Bronnen